Friday, May 15, 2009

Д.Батжаргал

Д.Батжаргал: Хямралыг гэтлэхэд урт хугацаатай, бага хүүтэй зээл л тусална.

Санхуу, эдийн засгийн дээд сургуулийн захирал, доктор Д.Батжаргалтай санхүү, мөнгөний бодлогын талаар ярилцлаа.
-Монголын санхүүгийн “ертөнц”-д гарсан хамгийн сүүлийн үйл явдлаас яриагаа эхэлье. Монголбанк бодлогын хүүгээ 1.25 хувиар буурууллаа. Энэ шийдвэр эдийн засагт ямар нөлөө үзүүлэх вэ?

-Монголбанк бодлогынхоо хүүг бууруулах шийдвэр гаргалаа л даа. Энэ шийдвэр хожимдож гарч байгаа юм. Хожимдсон ч гэсэн энэ зөв шийдвэр болсон. Яагаад хожимдсон гзхээр Монголын эдийн засаг упирлын шинж чанартай. Эдийн засгийн гол үзүүлэлт болдог ажил, үйлчилгээ тавдугаар сараас сэргэдэг юм.

-Харин тийм. Барилгын салбараас эхлээд их хөрөнгө шаарддаг ажил аль хэдийнэ эхэлсэн. Гэсэн ч бодлогын хүү өндөр байснаас зээлжилтийг нэлээд гацаах шиг боллоо?

-Улирлын чанартай эдийн засагтай бопохоор бизнесийнхэнд бэрхшэзлтэй байдаг. Манай банкууд чинь өндөр хүүтэй, богино хугацаатай зээл өгдөг. Богино хугацаатай, өндөр хүүтэй зээлээр санхүүжээд бизнесийн үйл ажиллагаа хэвийн явна гэхэд бэрх. Дор хаяж хоёр жилийн хугацаатай зээл авч байж, манай бизнесийнхэн тогтвортой ажиллах боломжтой болно. Өөрөөр хэлбэл, хямралыг давахын тулд бизнесийнхэнд хөрөнгө оруулалтын эх үүсвэр хэрэгтэй. Санхүүжилтийн эх үүсвэрийг аль болох бага хүүтэй, урт хугацаатай олговол тэд нарын бизнөс идэвхжинэ. Бизнес сайн байвал хүмүүс ажлын байртай болно. Хүмүүсийн орлого нэ-мэгдэнэ. Орлого нэмэгдэхээр эргээд бизнесийнхээ байгууллагуудыг дэмжинэ. Тэгэхээр банкинд байгаа хөрөнгийн эхүүсвэрээр бизнесийг идэвхжүүлэх, дэмжихдээ тэдний бодит санхүүгийн хэрэгцээг дэмжих хэрэгтэй. Урьдын адил өндөр хүүтэй, богино хугацаатай зээл бол дэмжлэг болохгүй, хямралыг давахад нэмэрчболохгүй.

- Зээлийг урт хугацаатай олгохын тулд яах ёстой вэ?

-Монголбанк, арилжааны банкууд хамтраад аль болох урт хугацаатай зээл олгох аргыг сүвэгчлэх хэрэгтэй. Миний харж байгаагаар арилжааны банкууд зээлийн эрэлт их байгаа энэ үед зөвхөн өөрийн ашгийг бодоод байна. Ирээдүйнхээ хэрэглэгчдийг бий болгож, санхүүгийн чадавхийг сайжруулах тогтвортой хөгжих нөхцөлийг бүрдүүлэхэд анхаарахгүй байна. Өнөөдөр гэхэд ямар нэг аргаар бие, биеийнхээ харилцагчдыг булааж авах гээд байдаг. Татаж авч байгаа арга нь сонин, бараг л авлигын шинж чанартай. Харилцагч дансаа байршуулбал гарын үсэг зурдаг хүнд нь урамшуулал өгөх маягаар татаж байгаа юм. Түүнээс бус тэр бизнесийн байгууллагыг тогтврртой, боломжийн хугацаатай зээлээр хангах талаар бодохгүй байна. Манайд зээлийн эрэлт үнэхээр их байна. Яагаад гэвэл бизнес ; эрхэлье гэхэд хөрөнгийн эх үүсвэрийг банкнаас өөр шийдэх газар Монголдбайхгүй.
Арилжааны банкууд өөрсдийн хэрэглэгчийг урт хугацаатай, бага хүүтэй зээлээр хангаж, “таргалуулж” авах хэрэгтэй. Тийм бодлого барихгүй байгаад нь би их гайхдаг.

-Та урт хугацаатай, бага хүүтэй зээл л эдийн засгийг бэхжүүлнэ гэж байна. Урт хугацаатай, бага хүүтэй зээл бий болгохын тулд мөнгөний уян бодлого шаардлагатай. Тэгвэл Монголбанк яагаад нэмсэн шигээ бодлогын хүүгээ дөрвөн хувиар бууруулсангүй вэ. Энэ талаар Таны бодол?

- Сонин л юм ажиглагдаад байна. Бодлогын хүүг өндөр байлгаж инфляциа барина гэдэг бол худлаа. Инфляци гэдэг чинь ааштай авгай шиг эд шүү дээ. Ааш нь хүмүүсийн хардлага, хүлээлтээс бий болдог. Хардлага байх юм бол юмны үнэ өсөөд явчихна. Монголбанк бодлогын хүүгээ өсгөснийг хүмүүст бий болсон хардлага, хүлээлтийг дарах гэж хэсэг хугацаанд өсгөв үү гэж бодож байгаа юм. Өөрөөр хэлбэл, Монголбанк мөнгөний бодлогыг барьж байна. Юмны үнэ хүмүүсийн хүлээгээд байгаа шиг өсөхгүй гэж ойлгуулсан. Хүмүүс ам.долларыг 2000 төгрөгт хүрнэ гэж цуурч байлаа шүү дээ. Хүмүүсийн хардлага, хүлээлтийг эвдэж чадсанаараа Монголбанк бодлогын хүүгээ өсгөсөн нь ач холбогдолтой. Гэхдээ нөгөө талдаа бизнесийг дэмжих гэдэг утгаараа бол үнэхээр муу.
Яагаад хүмүүст хардлага төрөөд байна гэхээр Монголбанк, Засгийн газар, бодлого боловсруулагчдын хэлж, ярьж байгаад итгэл алдарчихаад байна л даа. Мөн Монголын зах зээл их жижигхэн атлаа шударга өрсөлдөөний зарчмаар явдаггүй. Хэсэг бүлэг хүмүүс монополь шинжтэй үйл ажиллагаа явуулаад инфляцийг хөөрөгдөх хандлага бий. Тэгэхээр Төв банк, Засгийн газраас мөнгөний бодлогоо тууштай, залгамж чанартай явуулж, хүмүүсийн итгэлийг олно. Шударга бус өрсөлдөөнийг хязгаарлах хэрэгтэй. Эцэст нь компанийн засаглалыг сайжруулах хэрэгтэй. Компанийн засаглал сайжирна гэдэг маань хэрэглэгч, түншлэгчийн итгэл нэмэгдэнэ гэсэн үг шүү дээ.

-Одоо инфляци 16 хувьтай байна. Тэгэхээр Та инфляцийн өсөлтийг бодит эдийн засгаас шалтгаалаагүй гэж үзэж байгаа юм уу?

-Манай хүн амын 60-70 хувь нь дунд болон түүнээс доош төвшинд амьдарч байна. Тэдний орлого инфляцийг хөөрөгдөөд байна гэвэл худлаа. Хөөрөгдөх хэмжээнд хүртлээ ч их удна.

-Монголбанк суурь эдийн засгаа бэхжүүлэх гэж бодлогын хүүг өсгөж байгаа юм хэмээн тайлбарласан?

-Энэ бодлого нь суурь эдийн засгаа бэхжүүлэх гэсэндээ биш болов уу. Түрүүнд хэлсэн хүмүүсийн хардлагыг дарах гэсэн ажил байх. Харин суурь эдийн засгаа бэхжүүлье гэвэл урт хугацаатай, бага хүүтэй зээл өгөх хэрэгтэй. Банкууд урт хугацаатай зээл өгөөд тухайн үеийн инфляци ямар байхыг таамаглаж чадахгүй байх шиг байна. Таамаглаж чадахгүй бол хөвөгч хүү хэрэглэж болно шүү дээ. Тухайн үеийн инфляци ямар байна үүнтэй зээлийн хүүгээ уячих гэсэн үг байхгүй юу. Тэгэх юм бол урт хугацаанд зээл өгч болно.

-Бодлогын хүү буурчихлаа. Арилжааны банкууд зээлийн хүүгээ бууруулах болов уу?

-Бага зэрэг буурах байх л даа. Зээлийн эрэлт их байгаа. Харин банкуудын зээл гаргах чадвар хэр байгаа бол сайн мэдэхгүй байна. Зээлээ удаан хугацаанд зогсоосон шүү дээ.

-Оны эхний дөрвөн сарын статистик мэдээгээр манай орны эдийн засгийн суурь үзүүлэлт буурсан дүнтэй гарч байна. Эдийн засгийнхаа уналтыг зогсоохын тулд хамгийн түрүүнд ямар бодло-го баривал зохилтой вэ?

-Миний бодлоор урт хугацаатай, бага хүүтэй зээлээр бизнесийн байгууллагуудаа дэмжвэл эдийн засаг хурдан сэргэнэ.

Т.ЭНХБАТ

No comments:

Post a Comment