Т.Очирхvv: Оюутолгойн гэрээг Монголын ард тvмэн дэмжиж буйг мэдэрч байна 2009-10-09 18:02:12 , Мэдээний дугаар: #1161655

Сангийн дэд сайд Т.Очирхvvтэй ярилцлаа. -Олон жил хvлээгдсэн Оюутолгойн гэрээг vзэглэлээ. Энэ гэрээ Монгол Улс, ард тvмэнд ямар vр єгєєж єгєх вэ? сурталчилгаа » -Оюутолгойн гэрээг Монголын ард тvмний 51-ээс дээш хувь нь дэмжиж байгаа. Бvр 99 хувь нь ч дэмжиж байж магад. Учир нь Оюутолгойн ордыг ашигласнаар Монгол Улсын хєгжил, ард тvмний ирээдvйн амьдрал баталгаатай болж байна. Ард тvмэн “Оюутолгой бидний амьдралд маш том хувь нэмэр оруулна” гэж итгэж, хvсэн хvлээж байгаа. Зvгээр л 1.5 сая тєгрєг авах тухай бодоогvй юм шvv. Яагаад гэвэл, 1990 онд дэлгvvрийн лангуун дээр давснаас єєр зvйлгvй байхад Эрдэнэт монголчуудыг єлсгєлєнгєєс аварсан. Тиймээс Эрдэнэтээс дєрєв дахин их нєєцтэй Оюутолгойн ордыг ашигласнаар ирээдvй нь баталгаатай боллоо гэж олон тvмэн бодож байгаа. Vvнийгээ ил гаргаж илэрхийлээгvй байж болно. Гэхдээ дотоод мэдрэмжээрээ Оюутолгойг ашиглах нь Монгол Улсын эдийн засагт ямар их ач тустай, бидний амьдралд ямар их єгєєжтэйг ойлгож, мэдэрч, дэмжиж байгаа. Оюутолгой Эрдэнэтээс том, Эрдэнэтээс илvv их орлого, єгєєжийг монголчуудад єгнє. Энэ ордоос жил бvр улсын тєсєвт 580 гаруй сая ам.доллар буюу 700 орчим тэрбум тєгрєгийн орлого оруулах тооцоог хийсэн байгаа. Би сонгогчиддоо хэлдэг юм. Монголчууд нэг гэр бvлийн хvvхдvvд, улсын тєсєв бол гэр бvлийн тєсєв гэж. Тэгвэл Оюутолгойгоос Монгол гэдэг айлын тєсєвт 700 тэрбум тєгрєгийн орлого орж ирэх нь. Энэ орлогын хэмжээ цаашид єснє. Тэр хэрээр тєрийн албан хаагчдын цалин нэмэгдэнэ, хvvхэд, ахмадуудад чиглэсэн нийгмийн бодлого сайжирна. Боловсрол, эрvvл мэндийн салбарт оруулах хєрєнгє оруулалт нэмэгдэнэ, ажлын байрууд бий болно. Монгол залуус харийг зорих шаардлагагvй болж, эх орондоо дор хаяж 1500 ам.долларын цалинтай ажил хийнэ. Говийн бvсийг хєгжvvлэх боломж нээгдэнэ. Гэрээнд гарын vсэг зурах vед хvмvvс зэс хайлуулах vйлдвэр байгуулах хэрэгтэй гэсэн санааг нэлээн хэлж байсан. Энэ зєв. Гэхдээ минийхээр говийн бvсэд Оюутолгойд тvшиглэсэн 100 мянган хvн амтай Эрдэнэт шиг сайхан хот босгох хэрэгтэй. Хотыг дагаад боловсруулах vйлдвэр барьж байгуулж болно. Єнєєдєр говь цєлжилтєєс vvдээд уламжлалт мал аж ахуйд хvндрэл учирч эхэлсэн. Тиймээс мал аж ахуйгаа тэтгэх, хvчтэй vйлдвэрийн бvтэцтэй болох нь чухал. Vvнийг хєрєнгє оруулагчид бус харин Монголын Засгийн газар хийх ёстой юм. -Иргэний хєдєлгєєнийнхєн гэрээг эсэргvvцэж буй. Ордыг 30 жил ашиглах, Монголын талын эзэмших хувь 34 дээр тогтсоныг буруутгаж байгаа. Тэдний дvгнээд байгаачлан гэрээг байгуулснаар бид эх орноо худалдаж, Оюутолгойн гэрээ монголчууд хохирсон гэх юм? -Бид ардчилсан нийгэмд амьдарч байгаа. Хэн юу ярьж, vзэл бодлоо илэрхийлэх нь эрхийн асуудал. Vvнийг хєрєнгє оруулагчид анхаарах учиртай. Монгол Улсын нийт ард тvмний эрх ашгийн тєлєєх аливаа зvйл дээр сєрєг дуу хоолой байх нь зvй. Би иргэний хєдєлгєєнийнхєн, тєрийн бус байгууллагуудыг Оюутолгойн гэрээнд нэлээн хувь нэмэр оруулсан гэж боддог. Тэдний тавьсан шаардлагаар гэрээ чамбайрсан, сайжирсан. Гэхдээ Оюутолгойн гэрээг vзэглэлээ. Нэгэнт vзэглэсэн гэрээний араас шороо цацах хэрэггvй. Энэ гэрээ эх орноо худалдсан, монгол тvмэнд хохиролтой гэрээ болоогvй. Хугацааны тухайд уул уурхайн салбарын хєрєнгє оруулалтыг 30 жилээр хийх ёстой. Vvнээс бага хугацаатай бол vр дvнгvй. Олон улсын жишигт ч 30 жил байдаг юм билээ. Монголын талын эзэмших 34 хувийн тухайд хуулийн заалт бий. Хувийн хєрєнгє оруулалтаар хайгуулын ажил хийсэн ордод Монголын талын эзэмших хувь 34 байхаар заасан. Ийм заалттай хууль єнєєдєр хvчин тєгєлдєр мєрдєгдєж байгаа. Тиймээс хуулийн хvрээнд л тогтсон хувь хэмжээ. -Монголын тал 34 хувь эзэмшинэ гэхээр зарим хvн ордын нєєцийн 60 гаруй хувийг нь хєрєнгє оруулагчид хуу хамаад аваад явчих юм байна гэж ойлгоод байх шиг. Vvнийг ялгаж, салгаж тайлбарлах хэрэгтэй болов уу? -Энэ талаар мєн ч олон удаа тайлбарлаж байна даа. Манайхан хvний vгэнд тєвлєрч чаддаггvй юм уу, ийм ойлголт, мэдээлэл байгаад л байх юм. Оюутолгойн орд газраас олж байгаа бvх ашгийн 53 хувь нь монголчуудад ногдож буй. Єєрєєр хэлбэл, нийт ашгийн 53 хувийг Монголын ард тvмэн хvртэнэ. Vлдсэн 47 хувь нь хєрєнгє оруулагчдад ногдож байгаа. -Оюутолгой бvрэн хvчин чадлаараа ажиллавал жилд нэг тэрбум ам.долларын орлого Монголд орж ирэх бололцоотой гэсэн тооцооллыг Ерєнхий сайд асан Д.Содном гуай хийсэн байсан. Урьчилсан тооцоогоор 580 гаруй сая ам.долларын орлого тєвлєрvvлэхээр буй. Энэ бvхэн манай улсын тєсєвт ямар дэмжлэг vзvvлэх вэ? -Мэдээж тєсвийн орлого нэмэгдэнэ. Єнєє жилийн тєсвєєр манай орлого хоёр их наяд байгаа. Vvгээр тооцвол улсын тєсвийн орлогыг 30 гаруй хувиар єсгєнє. Энэ хэмжээгээр тєсєв ашигтай, алдагдалгvй байна. Ард тvмэнд тєсвєєр дамжиж очих vр єгєєж нэмэгдэнэ. Тєрийн албан хаагчдын цалин, тэтгэвэр тэтгэмжийн нэмэлт эх vvсвэр, хvvхдийн мєнгє, хvvхдэд очиж байгаа хєрєнгє оруулалтууд нэмэгдэнэ. Гэхдээ ухаантай улс орнууд 500 гаруй сая ам.доллараар орлого нь єсєхєєр гарын салаагаар урсгадаггvй. Бvгдийг нь идээд дуусгадаг нь гол тєлєв ядуу, сэтгэлгээний хувьд хоцрогдсон улс орон байдаг. Харин хєгжилтэй орнууд нэг хэсгийг нь идээд, нєгєє хэсгийг нь хуримтлуулдаг, хойч vедээ зориулж хєрєнгєє єсгєдєг. Оюутолгойн гэрээг vзэглэсэн энэ єдрvvдэд хvмvvсийн ярианаас би нэг зvйлийг анзаарсан. Манай улс орлогын тєвшин доогуур ч боловсрол єндєр, сэтгэлгээ сайн улсууд. Арван хvний 8-9 нь Оюутолгойгоос орж ирэх мєнгийг идээд уугаад дуусгачихмааргvй байна гэж байна. Нэг, хоёр нь л надад мєнгє хэрэгтэй гэж байна. Vнэхээр бидний ємнє Оюутолгой асар их боломжийг нээж єглєє. Vvнийг зєв, зохистой ашиглаж, Оюутолгойгоос орж ирэх хєрєнгийг Монгол Улсын хєгжлийн боломж, иргэдийн бодит орлого болгох ёстой. -Урьдчилгаа тєлбєрийн 100 сая ам.доллар тун удахгvй орж ирнэ. Эндээс иргэн бvрт 50 мянган тєгрєгийг эх орны хишгийн дээж болгож єгєх, vvгээрээ дамжуулан бvртгэлийг тєгєлдєршvvлэхээр Засгийн газар тєлєвлєж байгаа. Vvнийг Оюутолгойгоос орж ирэх мєнгийг тараагаад цацах нь гэх шvvмжлэл бий? -МАХН-ын мєрийн хєтєлбєрт эх орны хишгийг єгєхєєр амласан. АН эрдэнийн хувийг амласан. Монгол хvн эх орныхоо байгалийн баялгаас хишиг хvртэх нь зvй. Улстєрийн намууд ч нэгэнт амласан учраас амлалтаа биелvvлэх ёстой. Ерєнхий сайд ард тvмэндээ эх орны хишгийг єгєхийн тулд янз бvрийн эх vvсвэр хайж байгаа. Єнєєдєр эдийн засгийн хямралаас vvдээд хvмvvст мєнгє хэрэгтэй байгаа энэ vед 50 мянган тєгрєгийг эх орны хишгийн дээж болгож єгєх нь зєв. Би УИХ-ын дарга Д.Дэмбэрэлтэй хамт Ховд явсан. Хєдєєд малын гаралтай тvvхий эдийн vнэ унаж, малчид орлогогvй болжээ. Тэд 1.5 сая тєгрєгєє єгєєч, хvvхдийнхээ тєлбєрийг тєлье, эмчилгээндээ зориулъя гэж байна. Яахав энэ мєнгє баян чинээлэг амьдралтай хvмvvст нєлєєлєхгvй байх. Тиймээс цаашдаа яг тусламж дэмжлэг хэрэгтэй байгаа хvндээ чиглэсэн бодлогыг хэрэгжvvлэх учиртай. Бас улстєрийн намууд тєсєв тогтворгvй болгох эх vvсвэргvй зvйл амлахаа болих нь чухал. -Оюутолгойгоос жилд орж ирэх орлого зэсийн vнээс хамаарна. Уг нь єнгєрсєн жилvvдэд тонн зэс 9000 ам.долларт хvрэх vед энэ ордыг ашиглаж байсан бол гэх харамсал зарим хvмvvст байна лээ. Юутай ч сvvлийн єдрvvдийн ханшийг харж байхад дэлхийн зах зээлд зэсийн vнэ єсч байна. Цаашид яах бол? -Одоо дэлхийн зах зээлд тонн зэсийн vнэ 6000 гаруй ам.доллар байгаа. Ер нь цаашдаа зэсийн vнэ єснє гэсэн прогноз бий. Vvнийг бодитой гэж бодож байна. Зэсийн хамгийн их хэрэглээтэй АНУ, Хятадын эдийн засаг сэргэж байгаа. Зах зээлийн эдийн засагтай орнуудад санхvvгийн хямралын vед эдийн засаг нь унаад, сэргэлт аажмаар явж байгаад, сэргэлтийн дараахь єсєлт их єндєр байдаг юм билээ. Тэгэхээр АНУ, Хятадын эдийн засгийн сэргэлт хvчтэй болоход зэсийн vнэ єснє. Дараагийн ордуудыг ашиглахад Д.Зоригт сайдын туршлага, мэдлэг энэ тєрд хэрэгтэй -Оюутолгойн гэрээний тухай ярихад Эрдэс баялаг, эрчим хvчний сайд Д.Зоригтын нэр vргэлж хамт явахаас аргагvй. Долоо, найман жил хэрэлдээд, хэлэлцээд vр дvнд хvрээгvй гэрээг энэ залуу сайд хєдєлгєж чадлаа. Гэрээг vзэглэсний дараа тvvнийг монгол хvн бvр таньдаг боллоо. Оюутолгойн гэрээний гавъяаг, хариуцлагыг хамт vvрэлцэх Д.Зоригт сайдын талаар Таны бодлыг сонсъё? -Д.Зоригт сайд уул уурхайн томоохон тєслvvд дээр сvvлийн тав, зургаан жил ажиллаж байгаа. Оюутолгойн гэрээнд тэр шийдвэрлэх vvрэг гvйцэтгэсэн. Хєрєнгє оруулагчтай гэрээг байгуулах ажлын хэсгийг ахалж, олон бэрхшээлийг давж, энэ єдєрт хvрч ирсэн. Д.Зоригт эрдэс баялгийн салбарын бодлогыг барьдаг сайд. Тvvний бусад сайд нараас, бусад тєрийн албан хаагчдаас ялгарах нэг онцлог нь томоохон гэрээ хэлцлvvдийг дэлхийн нэр хvндтэй компаниудтай хийж сурсан. Би Д.Зоригт сайдтай хамт хэлэлцээрт орж байсан. Тvvний давуу тал нь англи хэлийг унаган хэл шигээ эзэмшсэн. Орос, хятад хэлтэй. Олон улсын гэрээ эрхийн актууд, олон улсын жишгийг маш сайн мэддэг. Ингэж боловсорсон хvн ховорхон.